Sevdiğimiz Bireye Baktığımızda Neden Göz Bebeklerimiz Büyüyor?
Haziran 6, 2025Biri güzelimize gittiğinde yalnızca kalbimiz değil, göz bebeklerimiz de reaksiyon veriyor. Pekala fakat neden? Gözle görünür bu minik değişikliğin gerisinde dopamin, adrenalin, otonom hudut sistemi üzere epey teknik lakin aslında epey tanıdık sistemler var. Hem merak giderici hem de şaşırtan bilgilerle dolu bu içerikte, aşkın bedene nasıl işlendiğini biraz daha yakından konuşuyoruz.
Otonom hudut sisteminin harekete geçmesini ele alalım.
İlk adımda sevgi dolu bir bakış aldığınızda bedeninizde otomatik olarak devreye giren otonom hudut sisteminiz kıymetli rol oynar. Hem sempatik (savaş ya da kaç tepkisi) hem de parasempatik (dinlenme durumu) bileşenler, duygusal uyarılmaya karşılık verir. Sevgi, beyinde yüksek uyarılma durumuna yol açtığında hudut sistemi bu değişikliklere reaksiyon vererek göz bebeklerini genişletir.
Hormonların nasıl bir tesiri var?
Duygusal heyecan arttığında bedende adrenalinin ve noradrenalinin salınımı gözlemlenir. Bu hormonlar bedeni “hazır ol” moduna getirirken birebir vakitte göz bebeklerinin genişlemesine de katkıda bulunur. Yani sevgi karşısında yaşanan heyecan, hormonların tesiriyle vücudun genel uyanıklığını artırır.
Beynin ödül sistemi çabucak harekete geçiyor.
Sevgi dolu anlarda beyin, ödül düzeneğini devreye sokar. Dopamin salınımı, bilhassa ventral tegmental alan (VTA) ve öbür limbik bölgelerde artış gösterir. Bu artış, kendinizi “odaklanmış” ve daima o kişiyi düşünmeye meyilli hissetmenize neden olur. Dopaminin tesiriyle göz bebekleriniz, ışığa karşı artan hassaslık sergileyerek dolaylı yoldan sevginin sözüne katkıda bulunur.
İris kasları da otonom hudut sisteminden nasibini alıyor.
Göz bebeği boyutunu belirleyen kas kümeleri, yani iris kasları, otonom hudut sisteminin tesiri altındadır. Sevgi üzere güçlü duygusal durumlarda bu kas kümeleri gevşer ve göz bebeği genişler. Bu durum beynin duygusal uyarılmaya olan hassas yansısının görsel bir yansıması olarak yorumlanabilir.
Sosyal bağlantılarda de göz bebekleri çabucak değişebiliyor.
Bilimsel çalışmalar, göz bebeklerinin genişlemesinin karşılıklı etkileşimde de kıymetli olduğunu gösteriyor. Bir çift ortasında göz teması kurulduğunda genişlemiş göz bebekleri altında yatan nörolojik sinyaller “ben buradayım” ve “sana paha veriyorum” iletilerini sessizce iletiyor. Böylelikle gözler adeta toplumsal irtibatın bir modülü haline geliyor.
E natürel aşkta yaşanan duygusal yoğunluğu da hesaba katmamız lazım.
Aşkta yaşanan duygusal yoğunluk, vücudun çeşitli bölgelerinde gözle görülür reaksiyonlar yaratır. Göz bebeklerinde görülen genişleme sırf görsel bir değişiklik değil; tıpkı vakitte kalp atış suratında artış, teneffüs suratında yükselme üzere başka fizyolojik geri bildirimlerle birlikte düşünülebilir. Bu da duygusal bir uyarılmanın bedenin her yerinde yankı bulduğunu gösterir.
